Sytuacja na toruńskim rynku nieruchomości - aktualizacja

Obserwując rozwój rynku w Toruniu przez ostatnie około 8 lat, przyznaję że jest to obecnie rynek zdecydowanie bardziej dojrzały, tak pod względem obszerności jak i różnorodności oferty mieszkaniowej.

Proces dojrzewania nie następował jednak systematycznie, jak ktoś mógłby się spodziewać. Sam wyróżniłbym kilka okresów:

1. Okres spokojnego wzrostu cen na rynku z podobną ilością i jakością lokali na sprzedaż w podobnych cenach - lata 2002-2004.

2. Przyspieszenie wzrostu cen przy podaży mieszkań nie nadążającej za popytem - lata 2005-2007. W tym okresie prawie wszystkie lokalizacje rynku pierwotnego w Toruniu i okolicach rozchodziły się jak ciepłe bułeczki. Na rynku wtórnym w miarę ciekawe lokale były sprzedawane bardzo szybko, mniej ciekawe też znajdywały nabywców a dłużej pozostawały tylko plewy. Prawie nie było możliwości negocjacji cen ze sprzedającymi.

3. Okres niepewności u schyłku boomu - rok 2008. Ceny przestały rosnąć, ale sprzedający nie chcieli się z tym pogodzić. Prawdopodobnie około dwukrotnie zwiększyła się ilość lokali szukająca nowych nabywców. Zawierano niewiele transakcji, trwało oczekiwanie, w którą stronę pójdzie rynek.

4. Regeneracja i nowy punkt równowagi - rok 2009. Wreszcie sprzedający i kupujący doszli do konsensusu. Wygrali kupujący a ceny transakcyjne na rynku wtórnym spadły o 10-15% w porównaniu z rokiem 2007 ze średnio ok. 5 tys. zł do ok. 4200-4300 zł. Na rynku pierwotnym deweloperzy zaczęli wyraźniej dywersyfikować cenowo ofertę na lokale w centrum i na przedmieściach/na lewym brzegu Wisły. Ceny w centrum spadły o ok. 10% z 5500 zł brutto do ok. 4800-4900 zł brutto oraz poza centrum z ok. 4300-4500 zł brutto do ok. 3500-4000 brutto. 

Większość ze zniżek cen na rynku pierwotnym wynikała nie z obniżenia marż przez deweloperów a ze spadku kosztów budowy (materiałów i robocizny podwykonawców) wskutek schłodzenia koniunktury gospodarczej. Nastąpiło zacieśnienie polityki kredytowej banków. Za znaczną część popytu odpowiadał rządowy program "Rodzina na swoim".

5. Budowanie nowego trendu wzrostowego o wahaniach cen w granicach stopy inflacji - rok 2010+. Niektórzy deweloperzy podnieśli ceny lokali w centrum o kilka procent w reakcji na kurczącą się ofertę rynku pierwotnego (GM DOM, Budlex), na rynek zaczęli powracać mniejsi gracze, wchodzić nowi. Na rynku wtórnym oferta jest bardzo bogata/obszerna ilościowo jak i pod względem widełek cenowych, szczególnie jeśli chodzi o starsze lokale z lat 1960-1989. Za znaczną część popytu nadal odpowiada program "Rodzina na swoim".

Biorąc powyższe szacunki pod uwagę, sądzę, że teraz jest dobry czas na szukanie mieszkania. Ceny są nadal widocznie poniżej szczytów z 2007 czy 2008 roku a sprzedawcy nadal chętni na udzielanie rabatów dla zdecydowanych klientów (niestety nie dotyczy mieszkań od deweloperów o najlepszym usytuowaniu w budynku i małych metrażach). W przypadku mieszkań na rynku wtórnym w starszych blokach, można dostać nawet kilkanaście procent rabatu od ceny początkowo oferowanej.

Do tego należy dodać ustabilizowanie się sytuacji w bankach, które ponownie chętnie kredytują zakupy mieszkań oraz zdecydowały się na obniżenie marż i prowizji. Oferta bankowa nadal nie jest tak atrakcyjna jak w roku 2007-2008 ale jest jej bardzo bliska.

Za rok lub dwa prawdopodobnie ceny lokali zmienią się średnio tylko o kilka procent, więc jeśli w tej chwili na rynku nie widzimy nic w naszym guście, można spokojnie szukać i czekać a uzbierany wkład własny lokować na atrakcyjnych lokatach na ok. 5%, co prawdopodobnie będzie przewyższać zmianę cen mieszkań.

Ogłoszenie sprzedaży nowego mieszkania przy ul. Krasińskiego 36

OGŁOSZENIE ARCHIWALNE (NIEAKTUALNE)

Korzystając z okazji pragnę zamieścić własne ogłoszenie sprzedaży ekspektatywy na mieszkanie 3-pokojowe budowane przez Młodzieżową Spółdzielnię Mieszkaniową (MSM) w Toruniu. Na blogu w przyszłości nie planuję więcej tego typu działań. Zamieszczone informacje mają wyłącznie charakter informacyjny.

Oto planowany rozkład mieszkania:

Mieszkanie w nowej inwestycji MSM przy ul. Krasińskiego 36 we wschodniej części Bydgoskimego Przedmiescia. Nieruchomość położona dosłownie kwadrans pieszo od centrum toruńskiej Starówki, kilka minut za siedzibą banku BZ WBK. Blisko do szkół i popularnych sklepów (Polomarket, Biedronka, Żabka itp.). Jednocześnie idealne warunki mieszkaniowe charakterystyczne dla terenów poza centrum, tzn. w oddali od ulicy (skądinąd mało ruchliwej), w pobliżu rozległych obszarów zieleni (Park Bydgoski).

Lokalizacja szczegółowa mieszkania - na 4tym piętrze w 5-cio piętrowym bloku zapewnia prywatność, widok z okien góruje nad okolicznymi budynkami, co zapewnia właściwe nasłonecznienie. Wystawa jest południowo-wschodnia. Duży balkon/taras (11m2), estetycznie zabudowany w dolnej połowie, zachęci do kąpieli słonecznych i delektowania się dobrą pogodą bez wychodzenia z mieszkania. Winda od parkingu podziemnego po ostatnie piętro. Funkcjonalny rozkład mieszkania: oddzielna kuchnia, 2 średnie pokoje i 1 duży z wyjściem na taras. 

W cenie podstawowe wykończenie lokalu (mozaika parkietowa w pokojach, płytki  mrozoodporne na balkonie/tarasie, "biały montaż" w łazience i kuchni,  kuchenka elektryczna, drzwi wewnętrzne do wszystkich pomieszczeń. Możliwość zmiany rozkładu ścianek działowych w mieszkaniu do około końca czerwca jako że blok jest nadal w budowie. Możliwość rezygnacji z  w/w elementów wykończenia w całości lub w części. Wówczas Spółdzielnia po zakończeniu i rozliczeniu budowy, zwraca nawet kilkanaście tys. zł wg kosztorysu zaniechanych prac a pieniądze można wykorzystać na wykończenie wg własnego pomysłu. Planowany termin oddania mieszkania to 10 sierpnia 2011 r.

Cesja ekspektatywy odbywać się będzie u notariusza w Toruniu. Koszt całkowity cesji to ok. 700 zł i  jest ponoszony przez nabywcę.

Ogłoszenie bezpośrednie. Więcej szczegółów na spotkaniu albo podczas rozmowy telefonicznej. Nr tel. 663-969-192. Cena całkowita mieszkania 335 tys zł brutto (4885 zł / m2). Jest to jedna z najniższych stawek za mieszkania w centrum. Biorąc pod uwagę, że oferty deweloperów  są dość przebrane, najciekawsze mieszkania sprzedano albo ich ceny dochodzą do 5.300 brutto w stanie deweloperskim, to ta oferta bije na głowę konkurencję. Sam chętnie zatrzymałbym to mieszkanie dla siebie, ale do sprzedaży zmuszają mnie okoliczności losowe.

Jest możliwość dokupienia miejsca postojowego w garażu podziemnym w cenie 18 tys. zł brutto czyli bardzo tanio jak na nowe inwestycje w Toruniu (mam umowę na miejsce postojowe). 

Elewacja budynku jest planowana w kolorze jasnozielonym, natomiast balkony murowane mają być dodatkowo obłożone materiałem imitującym drewno mahoniowe. Jest możliwość za dopłatą zamontować okna dwukolorowe (dowolny kolor od wewnątrz, biały na zewnątrz).

Poniżej pozostałe zdjęcia dot. mieszkania i jego lokalizacji:

Czwarte piętro po prawej stronie wizualizacji

Blok oznaczony na zielono. Od góry (północy) ul. Mickiewicza a od dołu (południa) Krasińskiego.

Ulotka informacyjna MSM-u.

Mieszkanie nr 30.

Wyświetl większą mapę

Więcej informacji n.t. wykończenia:

"Budynek 6-cio kondygnacyjny z jedną klatką schodową. W klatce nowoczesna winda do poziomu piwnic i podziemnych miejsc postojowych - monitorowanych z możliwością podglądu w mieszkaniu.

Ściany zewnętrzne przewiduje się wykonać z pustaków ceramicznych typu Porotherm, ponadstandardowe ocieplenie budynku wpływające na zmniejszenie kosztów jego utrzymania. Okna PCV wyposażone w nawietrzniki higrosterowane w ramach okiennych.

Duże balkony i komórki lokatorskie zlokalizowane w części piwnicznej w cenie mieszkania. Na balkonach płytki antypoślizgowe mrozoodporne.

Docelowo budynek będzie ogrodzony, brama wjazdowa na pilota. Podgrzewane dojście do budynku, podesty klatek schodowych i zjazd do parkingu podziemnego.
Teren w pełni zagospodarowany zielenią. W nieruchomości plac zabaw, śmietnik, zewnętrzne oświetlenie terenu, miejsca postojowe, również dla niepełnosprawnych."


Źródło: Młodzieżowa Spółdzielnia Mieszkaniowa


Ogłoszenie bezpośrednie. Więcej szczegółów na spotkaniu albo podczas rozmowy telefonicznej. Nr tel. 663-969-192. 


Pytania można też podawać w komentarzach poniżej.


OGŁOSZENIE NIEAKTUALNE

Nowy most w Toruniu - galeria

Podczas Targów Budownictwa, organizowanych 13-14 marca, można było oglądać makietę przyszłego mostu przez Wisłę, jaki powstanie poprzez przedłużenie na południe ul. Wschodniej. Poniżej zamieszczam najciekawsze ujęcia.

<- Most widziany od północnego - zachodu (od strony skrzyżowania Wschodniej z Żółkiewskiego)

Most od strony lewego brzegu Wisły ->

<- Dojazd do Mostu od strony Osiedla Rudak i ul. Rypińskiej





 






Widok z lotu ptaka od strony Osiedla Rudak ->


















<- Od ulicy Wschodniej, trasa na most pod wiaduktem, Szosa Lubicka poprowadzona górą.










I jak Wam się podoba? Czy most rzeczywiście ułatwi życie mieszkańcom, tak jak się tego spodziewają?

Rynek nieruchomości w Toruniu przez pryzmat ilości ofert sprzedaży

Niecały rok temu sprawdziłem, ile ofert sprzedaży mieszkań w Toruniu jest zamieszczonych na największych polskich portalach. Powtórnej kontroli dokonałem dzisiaj a różnica jest przedstawiona w poniższej tabeli:

Najprostszy wniosek jest taki, że ilość ofert w ciągu 11 miesięcy wzrosła i to sporo (22%). Pytanie: jaka jest tego przyczyna? Czy więcej lokali czeka na nabywców, czy po prostu sprzedający i obsługujące ich agencje bardziej się reklamują?

Prawda może leżeć pośrodku. Na pewno w czasie, kiedy mieszkania się słabo sprzedają, rośnie rynek ofertowy, tak by przyspieszyć transakcję. Także w czasie boomu niektóre oferty rozchodziły się prawie po znajomych. Teraz znajomi mogą nie kupić i trzeba się ogłosić. Mniej osób jest zainteresowanych mieszkaniami po obecnych cenach i sprzedają się głównie oferty tzw. zmotywowanych sprzedawców albo realnie myślących, gotowych zejść z ceną.

Myślę, że rynek się na tyle ustabilizował, jest na tyle dużo chętnych do sprzedaży ale i do kupna (o ile spadną ceny) że możemy w najbliższych latach doświadczyć wieloletniego okresu utrzymania realnych stawek za metr na podobnym poziomie, czyli zmian o nie więcej jak inflacja która obecnie wynosi ok. 3% rocznie.

Jaki jest wniosek dla kupującego przy realizacji takiej prognozy? Nie warto się spieszyć z zakupem. Warto się targować i szukać lokum, które pod każdym względem nam odpowiada i w którym gotowi jesteśmy spędzić długie lata życia.

Jaka jest sugestia dla sprzedających? Nie opłaca się trzymać pustego mieszkania i pokrywania rachunków. Ceny nie będą już galopować. Należy zdecydować się na wynajem posiadanego lokum albo nieco zejść z ceny i intensywnie szukać nabywcy. W ten sposób najlepiej wykorzystamy nasze zasoby i ochronimy nasz majątek przed realnym spadkiem wartości oraz ujemnymi przepływami pieniężnymi.

Jeśli posiadamy mieszkania pod wynajem albo jesteśmy najemcami, nasze stawki odstępnego tak samo ulegną długotrwałej stabilizacji. Wzrost podaży mieszkań pod wynajem i niż demograficzny objawiający się mniejszą ilością studentów, skutecznie blokuje stawki przed wzrostami. Dochodzi nawet do korekt cen w przypadku ofert o najniższym i najwyższym standardzie.

Targi Budownictwa i Mieszkaniowe: Od Działki po Dom 2010

Dzisiaj o godzinie 10:00 rozpoczęły się tegoroczne tagi, organizowane przez Targi Toruńskie w  Centrum Targowym "Park", na których można było spotkać się w jednym miejscu z wieloma deweloperami, przedstawicielami agencji nieruchomości, producentami i dystrybutorami materiałów budowlanych. Mnie jednak najbardziej interesowała oferta deweloperów, których na toruńskim rynku powoli przybywa.

Na targach kupiłem bilet jako pierwszy, byłem na miejscu jeszcze przed otwarciem. Zaraz po wejściu, odwiedziłem stoisko Marbudu, na którym można było co nieco dowiedzieć się o postępach budowy Osiedla Sztuk Pięknych. W tej chwili stan surowy sięga już stropu 3-ciej kondygnacji. Wiele mieszkań jest już ponoć sprzedanych, ale nadal oferta jest dość bogata. Ceny w największym budynku Quatro Tower, kształtują się w granicach 4800-5000 zł brutto, zależnie od kondygnacji (im wyżej, tym drożej) i powierzchni (im więcej, tym taniej). W położonych w głębi działki budynkach "Ulmus" C, D i E, jest sporo drożej, od 5000 do 5900 zł brutto. Termin oddania mieszkań w w/w obiektach jest planowany na listopad / grudzień 2010.

Na zdjęciu wizualizacja Osiedla Sztuk Pięknych, budynek Quatro Tower, źródło: http://www.sztukpieknych.pl/

 

Nieopodal znajdowało się także stoisko Grabowskich (GM Dom), jednego z głównych konkurentów Marbudu. W tej chwili jest w sprzedaży budynek E (od stycznia 2010), położony na Osiedlu Sobieskiego. Jest to obiekt 5-kondygnacyjny, z kilkudziesięciometrowymi tarasami na piątym piętrze. Mieszkania są sprzedawane w cenach ok. 4900-5300 zł brutto, im wyżej, tym drożej. Piąte piętro jest już jednak sprzedane.

Wizualizacja osiedla przy ul. Sobieskiego, źródło: http://gmdom.pl

W samym centrum hali targowej (chyba najdroższa lokalizacja), znajdowało się stoisko Budlexu. W tej chwili w sprzedaży jest głównie Osiedle Winnica, nowy blok powstający na miejscu budynków z  czerwonej cegły, jeszcze niedawno stojących przy Szosie Lubickiej i osłaniających pozostałe obiekty Osiedla. Na parterze mają powstać lokale użytkowe, natomiast powyżej - regularne mieszkania, ze sporymi balkonami od strony południowej. W ofercie są lokale już od 32 m2 i w cenach ok. 5000-5200 zł brutto za metr. Na stronie Budlexu jest podane, ze osoby, które dokonają rezerwacji mieszkań podczas targów i podpiszą umowę do końca kwietnia, mogą liczyć na specjalne rabaty.

Osiedle Winnica, źródło: http://www.budlex.pl

W prawym, dalszym rogu hali a więc w chyba tańszej lokalizacji, znalazłem stoisko dewelopera Calor. Firma ta zajmuje się ciepłownictwem jako podstawową działalnością. Od kilku lat działa jako deweloper i  od tego czasu sprzedała już kilka ładnych jak na Toruń obiektów. Ich cechą wspólną jest ponadnormatywna energooszczędność osiągnięta dzięki dodatkowemu ociepleniu oraz pokrywanie części elewacji klinkierem, co daje dość ciekawy efekt wizualny. W przypadku obecnej inwestycji, przy ul. Podgórnej/Głowackiego, mieszkania mają mieć także potrójne szyby. Dla mnie to właśnie ta inwestycja najbardziej przypadła do gustu. Cena lokali nie jest jeszcze ustalona, ale ma się znaleźć w przedziale 4900-5200 zł brutto za metr kwadratowy, począwszy od kawalerek a kończąc na lokalach ok. 100 m2. Rok temu ten deweloper też był obecny podczas targów, lecz deklarował wcześniejszy termin oddania a więc miał poślizg. Obecnie jest sprzedane jedno mieszkanie z 64 a więc jest w czym wybierać.

Inwestycja od strony ul. Glowackiego, źródlo: http://www.calordeveloper.pl

Na targach  można było poza w/w, nawiązać także kontakt z firmami/instytucjami:

• PRES DEVELOPMENT - jest obecnie partnerem Marbudu przy realizacji OSP. Przygotowuje też inwestycję na ok. 70 mieszkań - "Centropolis" na niedużej działce położonej za I Urzędem Skarbowym przy ul. Chełmińskiej. Obiekt wyglądem ma przypominać "Ulmus" z OSP. Cena ma wynieść ok. 5-6 tys. brutto za metr kwadratowy. PRES wcześniej realizował inwestycje w Bydgoszczy.
• POLANNKA NIERUCHOMOŚCI - agencja pośrednictwa
• URZĄD MIASTA TORUNIA - sprzedaż działek pod budownictwo mieszkaniowe w lokalizacjach takich jak Kaszczorek (23 działek, cena 164-230 zł za m2), Rudak (19 działek po 90-124 zł za m2), Stawki (6 działek po 120 zł/m2), Podgórz (1 dzialka po 160 zl / m2), Bielawy (5 działek po 100-120 zł/m2), Wrzosy II (4 działki po 220-240 zl/m2) tak więc jest w czym wybierać. Nieruchomości są systematycznie sprzedawane na przetargach/licytacjach.
• INTER ARTIC - agencja nieruchomości, świadcząca uslugi sprzedaży dla dewelopera. W sprzedaży obecnie m.in. obiekt z 12 mieszkaniami od 36 do 78 m2 na ul. Bartkiewiczówny 85. Cena ma wynieść 5200 zł brutto / m2.
• REZYDENT NIERUCHOMOŚCI - agencja pośrednictwa
• ALFA INVESTMENT - agencja nieruchomości, obecnie próbuje sprzedać działki położone w Mirakowie nad jeziorem Chełmżyńskim. Rozpiętość powierzchni działek to ok. 2-4 tys m2 a cena to 65 zl / m2. Przy stoisku możemy zobaczyć makietę wizualizacyjną.
• ITALBUILD - blok przy ul. Antczaka. Mieszkania bardzo duże bo od 65 do ponad 200 m2. Ceny mają być znane za 2 miesiące. Inwestor oferuje wykończenie mieszkań.

W tym roku było wyjątkowo dużo stoisk banków. Zauważyłem reprezentacje PKO BP, BGŻ, Kredyt Banku, BZ WBK i Nordea Bank. Niestety żaden z nich nie udzielał specjalnych rabatów kredytowych dla czestników targów. Najciekawszą ofertę hipoteczną na zakup mieszkania, miał chyba BZ WBK, oferując marżę 1,35% + WIBOR 3M o ile założymy u nich eksluzywne konto z opłatą 15 zł miesięcznie i będziemy organizować wpływy na konto co najmniej 2000 zł miesięcznie przez cały okres kredytowania. Nie jest to chyba wygórowana cena jak za takie oprocentowanie. Dla porównania, np. w BGŻ, marże dla PLN wynoszą ok. 3% a w innych bankach też ok. 2-3%. W przypadku euro, marża może nawet przekraczać 3%.

Dodatkowy komentarz

Jutro jest ostatni dzień, by obejrzeć stoiska i dokonać konsultacji. Ma to szczególne znaczenie dla osób na co dzień zabieganych, które mają czas głównie w weekend. Dlatego jeśli chcesz kupić mieszkanie w bliższej lub dalszej przyszłości, warto odwiedzić targi, otwarte od 10:00.

Sam zastanawialem się nad kupnem mieszkania ok. 50 m2 u Grabowskich na Sobieskiego albo w Calorze na Podgórnej/Głowackiego. Ceny są porównywalne, ok. 5 tys brutto /m2, obie inwestycje bardzo blisko centrum. 

GM Dom to bardziej prężny deweloper i pewnie dotrzyma terminu oddania. Minusem jest dość duży tłok na budowanym osiedlu. 

Silną stroną Calora jest bardzo dobre docieplenie budynku a słabą prawdopodobne dalsze poślizgi czasowe z racji słabego marketingu oferty / kiepskiej przedsprzedaży która zapewne warunkuje rozpoczęcie budowy.

W kwestii kredytowej, na rynku jest dość drogo, z marżami 2-3% i prowizjami 2-3%. Kredyty walutowe, głównie w euro, są przydzielane z jeszcze wyższą marżą, co moim zdaniem czyni je całkowicie nieatrakcyjnymi. Frank CHF już od jakiegoś czasu przeszedł do lamusa z powodu braku na rynku międzybankowym finansowania we frankach, więc otrzymanie kredytu w CHF graniczy z cudem.

Podsumowując, obecne ceny nowych mieszkań i dość drogie kredyty nie przedstawiają ciekawego potencjału do zysków z najmu czy ponownej sprzedaży. Kupować natomiast mogą i wręcz powinni ci, którzy nie mają jeszcze mieszkania i kwalifikują się do programu "Rodzina na swoim". Wtedy np. oferta kredytowa BZ WBK plus spłata przez BGK 1/2 odsetek, złoży się na bardzo atrakcyjną ofertę. Inwestorzy pod wynajem powinni moim zdaniem szukać okazji głównie na ryku wtórnym, gdzie jest taniejo też większy potencjał do negocjacji cen.